Άσκηση #1 – Εξασκώντας την διαίσθηση
(for English scroll down or click here)

Αυτοσχεδιασμός – Πρακτική και ασκήσεις #0
Άσκηση – Exercise #1
Άσκηση – Exercise #2
Άσκηση – Exercise #3
Άσκηση – Exercise #4

Στην μουσική δημιουργία τίθεται ένα βασικό ερώτημα: Ελέγχω αυτό που παράγω; Μπορώ να προβλέψω τι θα παίξω;

Υπάρχουν αρκετές θεωρίες και προσεγγίσεις για το τι σκέφτομαι πριν παίξω. Υπάρχει η προσέγγιση παίζω ό,τι τα “αυτιά μου ακούν” (φράση του Barre Phillips) που σημαίνει ότι παίζω αυτά που σχηματίζονται στο μυαλό μου εκείνη την στιγμή αναλόγως τα ερεθίσματα που φτάνουν στα αυτιά. Όταν δοκίμαζα αυτή την τεχνική αναρωτιόμουν πάντα αν η ηχητική “εικόνα” ή αναπαράσταση που δημιουργείται στο μυαλό μου είναι αποτέλεσμα συνειδητό ή υποσυνείδητο. Αν είναι και τα δύο ή κυριαρχεί το υποσυνείδητο τότε προκύπτει το ερώτημα αν είμαι καταδικασμένος της αισθητικής που εμφυτεύθηκε στους νευρώνες μου. Υπάρχει τρόπος να ελέγξω με τέτοιο τρόπο ώστε να καταλάβω τι είναι πραγματικά δικό μου, τι έχει επηρεαστεί από ιδιώματα ή από τις τωρινές συνθήκες;

Μελετώντας σε εισαγωγικό επίπεδο, τις νευροεπιστήμες οι οποίες υποστηρίζουν ότι οι υποσυνείδητες διαδικασίες είναι πιο γρήγορες από τις συνειδητές σκέφτηκα ότι σημασία έχει το πώς επιλέγω τα ερεθίσματα, το σώμα και συγκεκριμένα όργανα εισόδου να λειτουργούν. Ερεθίσματα υπάρχουν πολλά και ασυνείδητα το σώμα λαμβάνει χιλιάδες το δευτερόλεπτο. Η πρακτική του μουσικού (και του κάθε δημιουργικού ανθρώπου) βασίζεται στο ποια ερεθίσματα επιλέγει και με ποιον τρόπο ώστε αυτά να ενεργοποιούν τις υποσυνείδητες διαδικασίες και σαν αποτέλεσμα την ηχητική αναπαράσταση.

Αυτή η ικανότητα και πρακτική μπορεί να ονομαστεί διαίσθηση. Η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε πιο πολλά ερεθίσματα και αυτά με την σειρά τους να ενεργοποιούν σκέψεις ή μηνύματα στον εγκέφαλο είναι η διαίσθηση. Είναι μία ικανότητα που εξασκείται, πράγμα που αποδεικνύεται ότι μεγαλώνει με την ηλικιακή πρόοδο και μάλιστα στον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Για παράδειγμα η ανάγνωση ξεκινά με το να σχηματίζουμε λέξεις από γράμματα, αργότερα μαθαίνουμε να σημαίνουν εικόνες ή νοήματα και μόνο εάν εξασκήσουμε σοβαρά την διαίσθησή μας, αυτές οι λέξεις ενεργοποιούν συναισθήματα. Σκεφτείτε πόσοι διαφορετικοί άνθρωποι διαβάζουν το ίδιο κείμενο, σε διαφορετικέ ηλικιακές φάσεις της ζωής τους και καταλαβαίνουν ή αισθάνονται διαφορετικά πράγματα. Έτσι γίνεται και με την “ανάγνωσ稔 των ερεθισμάτων την στιγμή που αυτοσχεδιάζουμε. Εξασκούμαστε με το να ερμηνεύουμε τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος σε ηχητικές εικόνες. Η ικανότητα αυτή εξασκείται όσο προβάρουμε/μελετούμε/συνεργαζόμαστε. 

Για να εξασκήσω την διαίσθηση προσπαθώ να μην προβλέψω την μουσική που ο ίδιος παράγω. Άρα ξεκινώ να παίζω οτιδήποτε με βάση την τυχαιότητα. Χρειαζόμαστε τον μη-έλεγχο ώστε να απελευθερώσουμε από τεχνικές συνήθειες ή μανιέρες την μουσική και να εστιάσουμε μόνο στο τι ακούμε. Ένα βοήθημα είναι να παίζουμε έντονα. Συχνά βάζω το σώμα μου να κινείται πάνω στο όργανο αρκετά γρήγορα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Οπότε ξεκινώ να παίζω γρήγορα οτιδήποτε πάνω στο όργανο για 1-2 ή 3 λεπτά χωρίς έλεγχο – δεν σκέφτομαι δάχτυλα, θέση δοξαριού, αν έχω βάλει σωστά το στόμιο, αν φτάνει η τεχνική μου αλλά συνεχίζω να παίζω αδιάκοπα προσπαθώντας απλά να ακούω και να παρατηρώ. Αν δοκιμάζω εναλλαγές τότε τις κάνω στο παραπάνω πλαίσιο χωρίς να διακόπτω την μάζα του ήχου. Δεν κρίνω τι παίζω απλά παρατηρώ το πώς τα αυτιά μου προσλαμβάνουν τον ήχο. Δεν δίνουμε κανένα περιθώριο παύσης ή σκέψης για πρόβλεψη και διαμόρφωση της μελλοντική φόρμας. Παίζουμε συνέχεια – ακούμε – παρατηρούμε. 

Όσο κάνουμε την άσκηση δημιουργούμε (αν μπορούμε και μόνο όταν νιώσουμε άνετα με την άσκηση) ερωτήματα:

• Μπορώ να παίξω πιο αργά ή πιο γρήγορα; Δυσκολεύει ή κάνει πιο εύκολο την άσκηση;
• Μπορώ να ακούσω το 100% των ήχων που παίζω;
• Μπορώ να αποθηκεύσω στην μνήμη του ό,τι και αν έπαιξα για τα τελευταία 2 λεπτά;
• Υπήρχαν μοτίβα που επαναλαμβάνονται στην μουσική μου; Ποια ήταν; Μπορώ να τα χαρακτηρίσω ή να επαναπαράξω;
• Επηρεάζει αυτό που μόλις ακούω στο πώς παίζω;  Πώς, πόσο και πόσο γρήγορα;

---

Exercise #1 – Practicing Intuition

In musical creation a basic question arises: Do I control what I produce? Can I predict what I will play?

There are several theories and approaches to what I think about before I play. There is the approach I play what my “ears hear” (Barre Phillips’ phrase) which means that I play what is formed in my mind at that moment depending on the stimuli reaching the ears. When I was trying this technique I always wondered whether the sound “image” or representation created in my mind is a conscious or subconscious result. If it is both or if the subconscious dominates then the question arises whether I am doomed by the aesthetics implanted in my neurons. Is there a way to check in such a way that I can understand what is really mine, what has been influenced by idioms or by current circumstances?

Studying at an introductory level, the neurosciences which argue that subconscious processes are faster than conscious ones, I thought that what matters is how I choose stimuli, body and specific input organs to operate. Stimuli are numerous and unconsciously the body receives thousands a second. The practice of the musician (and any creative person) is based on which stimuli they choose and in what way so that they activate the subconscious processes and as a result the sound representation.

This ability and practice can be called intuition. The ability to perceive more stimuli and these in turn activate thoughts or messages in the brain is intuition. It is an ability that is practiced, which is shown to grow with age progression and indeed in each individual person. For example, reading starts with forming words from letters, later we learn to make them mean pictures or meanings, and only if we seriously practice our intuition do these words trigger emotions. Think about how many different people read the same text, at different age phases of their lives, and understand or feel different things. So it is with the “reading” of the stimuli at the moment we improvise. We practice by interpreting the stimuli of the environment into sound images. This ability is practiced as we rehearse/meditate/cooperate.

To practice intuition I try not to predict the music I produce myself. So I start playing anything based on randomness. We need non-control to free the music from technical habits or mannerisms and focus only on what we hear. An aid is to play intensely. I often have my body moving on the instrument quite fast for a long period of time. So I start playing anything on the instrument quickly for 1-2 or 3 minutes without checking – not thinking about fingers, bow position, if I have the mouthpiece on correctly, if my technique is up to scratch but I keep playing non-stop just trying to listen and observe. If I try variations then I do them in the above context without interrupting the mass of sound. I’m not judging what I play just observing how my ears perceive the sound. I give no pause or thought to anticipate and shape future form. We are always playing – listening – observing.

As we do the exercise we create (if we can and only when we are comfortable with the exercise) questions:

• Can I play slower or faster? Does it make the exercise harder or easier?
• Can I hear 100% of the sounds I play?
• Can I store in memory whatever I played for the last 2 minutes?
• Were there patterns that repeated in my music? What were they? Can I characterize or replay them?
• Does what I just heard affect how I play? How, how much and how fast?

Translated with www.DeepL.com/Translator (free version)